Chia sẻ tuần 6: Giúp bé trải qua 3 giai đoạn của đọc hiểu

Có một tin đồn là quản lý nhà tù ở Mỹ dùng điểm đọc hiện tại của học sinh lớp 3 để dự đoán trong tương lai nên xây nhà tù lớn cỡ nào. Nghe thì có vẻ hoang đường, nhưng thực sự nếu lớp 3 mà không biết đọc thì rất khó sống sót trong hệ thống giáo dục sau này.

Hôm nay mình đến nghe buổi nói chuyện của P. David Pearson, người đã dành nửa thế kỷ nghiên cứu về reading comprehension (đọc hiểu) từ lúc là giáo viên cấp 1 cho đến hiện nay là giáo sư của Đại Học UC-Berkerly danh tiếng.

Mình tưởng rằng sẽ nghe những lý thuyết rất phức tạp nhưng ông lại làm cho nó rất đơn giản.

Đọc sách giống như là bạn đang ngồi nói chuyện với tác giả ở một quán café yên tĩnh. Quá trình đọc sách sẽ có 3 giai đoạn:

– Text-based: Bạn tiếp thu những chi tiết họ nói.

– Reader-based: Bạn nghĩ trong đầu xem chi tiết đó nghĩa là gì.

– Context-based: Bạn bộc lộ cảm nhận dựa trên những gì họ nói.

Sự so sánh này làm mình nhớ đến chia sẻ của một phụ huynh trên FB về con gái mình. Cô bé (là fan của Harry Potter) dường như đã gặp trực tiếp và có cuộc nói chuyện với J.K. Rowling như sau:

Rowling: Harry Potter và Voldemort đều là trẻ mồ côi.

Fan: Họ đều là trẻ mồ côi ạ?

Rowling: Harry Potter những năm đầu được sống trong tình yêu bố mẹ, nhưng Voldemort thì không.

Fan: Harry Potter may mắn hơn rồi.

Rowling: Voldemort sau này trở nên tàn ác.

Fan: Con thấy rõ ràng ba năm đầu thực sự quan trọng đối với sự phát triển nhân cách của con người.

Khi đọc sách, cô bé đã trải qua 3 giai đoạn của việc đọc hiểu theo định nghĩa của giáo sư Pearson:

“Đọc hiểu” đơn giản là nhận biết cái mới dựa trên kiến thức mình đã biết. Và mỗi lần mình đọc hiểu thì kiến thức của mình sẽ rộng hơn để mình tiếp tục đọc hiểu những cái mới.

Giáo sư khuyên phụ huynh là cùng con đọc sách và sau đó hỏi con 2 câu hỏi sau để giúp bé trải qua 3 giai đoạn của đọc hiểu. Câu trả lời của bé sẽ giúp phụ huynh đánh giá khả năng và khám phá những suy nghĩ/ tính cách của con mình.