Tưởng tượng một ngôi trường mà bạn đi học từ 8:30 sáng đến 5:30 chiều nhưng được chọn học những gì bạn muốn học và chơi những gì bạn muốn chơi. Không có bài tập về nhà. Và bạn được quyền sa thải giáo viên bạn không thích.
Có những ngôi trường đặc biệt đó thuộc hệ thống Sadbury Schools. Năm 2014, trong 119 cựu học sinh của 1 ngôi trường như vậy, Sudbury Valley School, thì có 80% đi học Đại Học. Những người còn lại đi làm khởi nghiệp, đầu bếp, thợ mộc, nghệ sĩ chuyên nghiệp… Như vậy cũng không quá thua thiệt so với việc học trường công/ tư bình thường!
Ở 1 ngôi trường này, không có gì là “bắt buộc”. Trẻ em cùng người lớn cùng nhau thỏa thuận luật lệ của trường, mỗi người 1 phiếu bầu.
Trẻ em không học những thứ mà chúng không thích. Trẻ em ở độ tuổi khác nhau có thể cùng nhau học vẽ, nhạc, xây dựng robot… nếu thích. Bạn nào muốn đi học Đại Học thì tự giác học các môn bắt buộc như SAT. Còn bạn nào thích làm Mark Zuckerberg thì nghiên cứu lập trình thoải mái (chơi games nếu cần).
Ellon Musk cũng tạo một ngôi trường tương tự cho con của mình, với suy nghĩ mỗi người có năng lực khác nhau ở những thời điểm khác nhau.
“Some people love English or languages. Some people love math. Some people love music. Different abilities, different times,” he says. “It makes more sense to cater the education to match their aptitudes and abilities.”
Lý do vì sao trẻ em thích đi học như vậy cũng giống như vì sao người lớn yêu công việc của họ: Họ đã chọn thì họ phải thích. Mà để đạt quyền lợi thì phải đi kèm với trách nhiệm.
Bố mẹ ở Việt Nam hay than phiền con mình sống không có trách nhiệm, nhưng thực sự các bé có quyền gì không?
* Đây chỉ là 1 mô hình tham khảo, không đại diện cho 1 nguyên tắc nào trong việc nuôi dạy con trẻ.
HOÀI CHUNG 