Hôm qua thầy mất 1 giờ đồng hồ soạn một bài kiểm tra từ vựng thật hay cho học trò, nhưng phản ứng của các bạn không được tích cực. Sau khi nghe các bạn than thở bài kiểm tra của thầy khó quá, thầy buột miệng nói một câu với ý hài hước: “Mọi người cứ học đúng những gì thầy giao cho thì sẽ không thấy bài kiểm tra khó. Muốn giỏi như thầy thì học đi, đừng than thở nữa!”
Nói xong về nhà suy nghĩ thấy câu nói của thầy thật là phản tác dụng. Câu nói đó lúc đầu thầy tưởng sẽ “truyền lửa-tạo động lực-gây cảm hứng” nhưng vô tình lại tạo cảm giác “lệ thuộc” cho học trò. Các bạn sẽ suy nghĩ lệch lạc là chỉ cần học đúng những gì thầy dạy là đủ, và phải học với thầy mãi thì mới giỏi được. Vậy nên, bài kiểm tra của thầy lúc nào cũng cảm giác quá khó, vì phải đợi thầy “đút thìa” kiến thức thì mới hiểu.
Phụ huynh tìm đến thầy hay nói “đùa mà thật”: Tôi giao con cho thầy đó, thầy cố gắng nghiêm khắc với nó để nó thành tài. Và câu nói “tuyệt vọng” nhất mà thầy hay nghe từ phụ huynh: Thầy nói nó mới nghe, chứ cha mẹ là bó tay với nó rồi.
Ngày xưa làm quản lý đào tạo, thầy đã từng bị một vài giáo viên nước ngoài chỉ trích vì “đàn áp sự sáng tạo”. Họ trách vấn: Tại sao lại bày cho học trò từng bước để làm bài? Những cái gọi là “chiến thuật” đó làm cho học trò bị gò bó và không có sự khám phá những phương pháp khác nhau. Lúc đó thầy trả lời: Vì sao phụ huynh và học trò, họ tìm đến những thầy giáo như mình, chẳng phải là để mình chỉ cho từng đường đi nước bước để vượt qua chướng ngại vật hay sao.
Cuộc nói chuyện dừng lại ở đó, nhưng sau đó thầy vẫn luôn băn khoăn làm cách nào để biến lớp học của mình thành 1 sự hợp tác cùng tiến bộ, thay vì là 1 sự “lệ thuộc” vào một ngôi sao ngồi chính giữa vung tay chỉ trỏ.
Hôm qua có một anh bạn giỏi công nghệ chia sẻ điều này rất hay: không có thầy nào có thể dạy hết những gì mình muốn học để trở thành chuyên gia ở một lĩnh vực nào đó. Phải học từ nhiều thầy nhiều nguồn và tự học mới là quan trọng nhất. Học xong phải áp dụng sáng tạo cái của riêng mình thì mới nhớ được lâu.
Anh còn nói thêm là đi học Đại Học càng nhỏ đôi khi sẽ học nhiều điều hơn. Nghe nói được học ở trường Top với mấy giáo sư giải Nobel thì oai, nhưng mấy bác đó vô dạy cao siêu đến mức buồn ngủ: học lúc nào cũng thấy quá khó và không tiến bộ. Trong khi các giáo sư ít tên tuổi thì lại đồng hành cùng mình, để mình cảm thấy không có bài kiểm tra nào là quá khó, và tạo nhiều cơ hội hơn để mình luôn bận rộn khám phá kiến thức và rèn luyện kỹ năng.
Quan trọng là thầy phải truyền được cảm hứng để các bạn tự học thêm những thứ mà thầy không giao để phục vụ cho mục đích bạn muốn đạt được. Mong một ngày học trò sẽ không bao giờ nói bài kiểm tra của thầy quá khó, mặc dù nó thực sự khó dã man.
HOÀI CHUNG 